اعتیاد در بوته نگرش سیستمی

 اعتیاد در بوته نگرش سیستمی        

 دکتراسدالله افشار

اگر علیرغم افزایش تحقيقات در زمينه مصرف مواد مخدر همچنان دامنه اين بيماري، رو به افزايش است‌؛ شايد به این خاطر باشد که تغییرات اجتماعی آن به درستي درک و روشن نشده باشد. با توجه به این نکته است که ، رويكرد سيستمي به مسئله جامعه شناختي اعتياد مي كوشد مجموعه عوامل ملازم با اين معضل، نظير افزایش شکاف بین غنی و فقیر، رشد ناامنی شغلی ، ساعات کار و بسط تغييرات فرهنگي را بررسی و مورد تجزیه و تحلیل قراردهد.

در رويكرد سيستماتيك به این روند است که ؛ اولا نیاز به بررسی تأثير محیط اجتماعی بر سوءمصرف مواد و چگونگی تكوين آن در محیط اجتماعی مرتفع  مي گردد تا زمينه ساز كاهش اعتياد با تأكيد بر نگرش‌های فرهنگی، نابرابری درآمد، همنشيني با همسالان و مواردي از اين دست شود، و ثانیا از اين رهگذر مسائلي چون جرم و جنايت و رفتارهاي پرخطر جنسي هم  كنترل گردد، ثالثا  مداخلات پیشگیری و درمان داروئی بدون اين شناخت راهگشا نخواهد بود و لذا با  عدم درک مفهوم بیان شده؛ هیچگاه رشد سالم خصوصاً در کودکان و نوجوانان، حمایت از خانواده‌ها و به ويژه خانواده هاي تك سرپرست در پرورش کودکان، آمادگی مدارس در مواجهه با اعتياد دانش آموزان، نقش بيكاري در اعتياد، بازار مواد مخدر غیرقانونی و مواردي از اين دست به نتيجه مطلوب نخواهد رسید.

 تلاش‌های هدفمند برای مقابله با نابرابری‌های موجود؛ گرایش‌های فرهنگی منجر به احساس پوچی و  بی کفایتی توأم با فقدان شفقت و انزوا را درمان مي كند‌. در اين راستا درک پیچیدگی مصرف مواد مخدر، سرمایه‌گذاری توسعه انسانی  را با اتخاذ رویکردی جامع غنا مي‌بخشد و ترویج تغییر فرهنگی را نويد مي‌دهد‌.

جامعه شناسان معتقدند؛ درک سيستمي پیچیدگی استفاده از مواد مخدر و رفتارهای ناشي از استفاده از آن ها، نتیجه تعاطي پیچیده عوامل فردی و محیطی در طول زندگی است؛ که در نتیجه، تبيين مسئله اي چون سن شروع مصرف مواد مخدر را بدون نگاه همه جانبه به فرد و خانواده و جامعه و عوامل خطرساز و پيامدهاي ناخوشايند آن ها، نه تنها نارسا نشان خواهد داد بلکه سلامت عمومی جامعه را نیز تضمين نخواهد نمود‌؛ و در چنین حالتی است که  ضرورت دارد روش‌های تحقیق جامعه شناختي بتوانند عوامل منطقه‌ای مؤثر بر مصرف مواد مخدر را در تعامل با خصائص فردي (مانند سن و جنس) و محیط اجتماعي (مثل اقتصاد و سیاست) در زمینه‌های متغير تاریخی تا تصمیم‌گیری در مورد سرمایه گذاری روي برنامه‌های کاهش خطر ابتلا به مواد مخدر؛ شناسایی و واکاوی نمایند.

دوشنبه: 13 / 12 / 1397- 26 جمادی الثانیه 1440- 4مارس 2019