مفهوم زمان از نگاه معتاد برای ترک اعتیاد

 مفهوم زمان از نگاه معتاد برای ترک اعتیاد          

دکتراسدالله افشار

اگرمسابقه ای بین معتادان برگزار شود بیشترین جمله ای که از آنان خواهیم شنید این عبارت است: « من هر وقت بخواهم، می توانم اعتیاد را ترک کنم». این جمله بارها و بارها تکرار و شنیده خواهد شد. و این جمله برنده مسابقه می شود.

 هرکسی که معتادها را مشاهده کرده باشد می داند که آن ها در موارد بی شماری« کنارگذاشته اند» و قول و قرارهای غیرقابل شمارشی با خود داشته اند. ترک کردن ممکن است چندساعت، چند روز یا در بعضی موارد چند هفته طول بکشد. اما به طور معمول، خیلی طول نخواهد کشید که اعتیاد به شکل فعال بازگردد. این چرخه معیوب سال ها ادامه پیدا می کند.

واقعیت این است که معتادها قادر نیستند هر زمان که خواستند اعتیاد را کنار بگذارند. دیگران می توانند این نکته را ببینند، اما معتاد نمی تواند. خانواده و دوستان ممکن است گیج شوند و از خودشان بپرسند: « چه طور یک نفر می تواند اصرار کند که هر زمان که بخواهد می تواند اعتیاد را کنار بگذارد، درحالی که روشن است این طور نیست؟»

حتی درمانگران کارآزموده که به شنیدن این جملات عادت دارند، ممکن است از خودشان بپرسند: « چطور ممکن است یک فرد با هوش این چنین وافعیتی را نادیده بگیرد؟ چگونه ممکن است افراد دانشگاهی طراز اول، زنان و مردانی با مقام هایی با مسئولیت های بالا که می توانند داده های علمی را تجزیه و تحلیل کنند،  نمی توانند در مورد اعتیاد خودشان، دو به اضافه دو را حساب کنند؟»

جواب به درک کردن طرز فکر اعتیادآور بر می گردد. معتادها ممکن است آن قدر غیر منطقی به نظر نرسند، اگر ما یک چیز را درک کنیم: درک زمان در افراد دارای طرز فکر اعتیادآور. معتادها وقتی می گویند« من هر وقت بخواهم، می توانم اعتیاد را ترک کنم» می توانند کاملا برای خودشان و دیگران قابل درک باشند، به شرط آن که دقت کنیم آن ها از یک مقیاس زمانی متفاوت نسبت به افراد غیر معتاد استفاده می کنند.

برای همه افراد، زمان متغیر است. در برخی شرایط خاص، چند دقیقه ممکن است تمام نشدنی به نظر رسد، در حالی که در شرایط دیگر، هفته ها و ماه ها ممکن است به نظر رسد که در طی چند لحظه طی شده اند.

معتادها که ادعا می کننند هر وقت بخواهند می توانند اعتیاد را ترک کنند، در واقع کاملا اعتقاد دارند که این امر درست است. چرا؟ چون معتاد با ترک کردن برای یکی دو روز، برای یک «وقتی» اعتیاد را ترک کرده است. در واقع، معتادها بعد از این که چند روز اعتیاد را ترک می کنند، ممکن است تعجب کنند که چرا دیگران نمی توانند این واقعیت را درک کنند که آن ها می توانند هر «وقت» بخواهند اعتیاد را کنار بگذارند.

ممکن است شما به معتاد بگویید: « نه، واضح است که تو نمی توانی هر وقت بخواهی اعتیاد را کنار بگذاری». جمله شما و جمله معتاد، هر چند که به نظر متناقض می رسند، هر دو درست هستند. نکته مهم این است که      آن ها واژه «وقت» را متفاوت به کار می برند. برای یک معتاد، وقت ممکن است با دقیقه و یا حتی ثانیه اندازه گیری شود. مطمئنا زمانی که معتاد به مصرف مواد مخدر نیاز دارد، به دقیقه ها فکر می کند. معتادها برای دریافت آثاری که انتظارش را دارند تحمل تأخیر را ندارند. تمام موادی که معتاد ها استفاده می کنند آثارشان را در طی چند ثانیه یا چند دقیقه نشان می دهند. آری معتادها به آینده فکر می کنند، اما فقط در حد لحظات، نه سال ها. زمانی که آن ها از موادمخدر استفاده می کنند، به پیامدهای این کار فکر می کنند: برافروختگی، احساس سرخوشی، آرامش، ازجهان جدا شدن و شاید هم خوابیدن. این پیامدها در طی چند ثانیه یا چند دقیقه بعد از مصرف موادمخدر بروز می کنند و این چند ثانیه یا چند دقیقه چیزی هستند که مفهوم «وقت» را برای معتاد شکل می دهند. بیماری سیروز کبدی، آسیب مغزی، از دست دادن شغل، از دست دادن خانواده، یا سایر پیامدهای جدی در طی فرایندهای طولانی ایجاد می شوند و به احتمال زیاد در طی چند دقیقه ایجاد نمی شوند. بنابراین آن ها خیلی راحت در افکار معتاد ها وجود ندارد.

جان کلام این که؛ زمانی که معتادها و افراد دارای هم وابستگی بتوانند مفهوم «هر دفعه، یک روز» را به طور کامل درک کنند، بازپروری در آن ها شروع می شود. اما آن ها باید با احتیاط جلو بروند، چرا که بازگشت آشفتگی در درک زمان، دلیلی برای شک کردن به احتمال عود است. بنابراین جنبه زمان در طرز فکر، یک نکته مهم در درک  و کنترل اعتیاد برای  معتاد در حال  بازپروری و متخصصان است.

سه شنبه: 17 / 02 / 1398- 1 رمضان 1440- 7 مه 2019