چرخش بلاروس به شرق

چرخش بلاروس به شرق

اسدالله افشار

رئیس جمهور بلاروس روز دوشنبه 4 دسامبر2023 (13آذر 1402) در سفری 2روزه برای گفت‌وگو پیرامون امور “تجارت، اقتصاد، سرمایه‌گذاری، همکاری بین‌المللی وهمکاری گسترده نظامی فزاینده ” وارد پکن پایتخت چین شد.

شی جین پینگ رئیس جمهور چین در پکن با الکساندر لوکاشنکو رئیس جمهور بلاروس ملاقات کرد و قول داد که روابط را عمیق تر نماید. شی جین پینگ علاوه بر تعهد به تعمیق روابط دوجانبه و تقویت همکاری ها، به لوکاشنکو گفت که چین قاطعانه از بلاروس در پیگیری مسیر توسعه متناسب با شرایط ملی آن حمایت می کند و با مداخله خارجی در امور داخلی بلاروس مخالف است.

لوکاشنکو بیش از این از 28 فوریه تا 2 مارس میلادی جاری از چین بازدید کرده بود. محور گفت‌وگوهای او در آن زمان با شی جین پینگ در زمینه حمله روسیه به اوکراین بود. لوکاشنکو در آغاز سال جاری به وضوح “حمایت بدون محدودیت” خود را از تلاش‌های چین در زمینه میانجی‌گری در جنگ اوکراین، اعلام کرده بود.

کارشناسان چینی گفتند که این نشان دهنده اهمیت ویژه ای است که مینسک برای روابط با پکن و همچنین قصد بلاروس برای «نگاه به شرق» قائل است. ناظران بر این باورند که روابط چین با بلاروس از طریق همکاری های دوجانبه بی‌نظیر، اعتماد سیاسی قوی و حمایت قاطع از یکدیگر در پلت‌فرم‌های چندجانبه بیشتر خواهد شد.

نگاهی به سخنان و مواضع رییس جمهور چین

به گزارش خبرگزاری شینهوا، شی جین پینگ خاطرنشان کرد که او و لوکاشنکو در جریان سفر دولتی لوکاشنکو به چین در اوایل سال جاری به توافق مهمی در مورد ارتقای توسعه سطح بالای روابط چین و بلاروس دست یافتند. دو کشور از آن زمان اعتماد متقابل سیاسی و هماهنگی بین المللی را تقویت کرده اند.

شی گفت که چین همیشه روابط خود با بلاروس را از منظر استراتژیک و بلندمدت می نگرد، و با این نگاه قاطعانه از بلاروس در پیگیری مسیرتوسعه متوازن و متناسب با شرایط ملی آن حمایت می کند و با دخالت خارجی در امور داخلی بلاروس نیزمخالف هستند.

شی گفت: چین مایل است به تقویت هماهنگی راهبردی با بلاروس، حمایت قاطع از یکدیگر، ارتقای همکاری عملی و تعمیق روابط دوجانبه ادامه دهد.

شی همچنین تأکید کرد که بیش از 150 کشور؛ سند همکاری ابتکاری یک کمربند و یک جاده را یک دهه پس از پیشنهاد او امضا کرده اند. او در ادامه اظهار داشته که چندی پیش او هشت گام مهمی را که چین برای حمایت از پیگیری مشترک همکاری باکیفیت کمربند و جاده انجام خواهد داد، اعلام کرده است. چین از بلاروس برای ادامه مشارکت فعال خود و کسب فرصت های توسعه ملموس تر از آن استقبال می کند.

شی از دو طرف خواست تا پروژه هایی مانند پارک صنعتی چین و بلاروس را اجرا کنند، واز سوی دیگر نیز برای نتایج بیشتر در همکاری صنعتی تلاش نمایند و حمل و نقل فرامرزی را برای ارتقای مبادلات تجاری و پرسنل تسهیل کنند.

وی گفت: دو طرف باید همکاری‌های خود را در زمینه‌های آموزشی، بهداشتی، ورزشی و گردشگری گسترش دهند، از تبادلات و همکاری بین جوانان حمایت کنند و تفاهم و دوستی بین دو ملت را تقویت نمایند.

شی با اشاره به اینکه چین و بلاروس کشورهای مهمی در اصلاح و توسعه سیستم حکمرانی جهانی هستند، گفت: چین مایل است هماهنگی و همکاری با بلاروس را در سازوکارهای چندجانبه مانند سازمان ملل متحد و سازمان همکاری شانگهای تقویت کند و اجرای این قانون را ارتقا دهد.

رئیس جمهوری چین همچنین گفت: پکن آماده همکاری با بلاروس در تحقق ابتکار عمل توسعه جهانی و ابتکار عمل امنیت جهانی به همراه حفاظت از عدالت بین‌المللی است.

نگاهی به سخنان و مواضع لوکاشنکو

لوکاشنکو در این ملاقات خاطرنشان نمود: بلاروس صمیمانه امیدوار است که چین قوی تر شود، زیرا این امر به صلح و پیشرفت در جهان کمک می کند.

او در این دیدار اظهار داشت: بلاروس متعهد به توسعه روابط دوستانه است و در این رهگذر مایل به حفظ مبادلات نزدیک در سطح بالا با چین، حمایت قاطع از یکدیگر، تعمیق همکاری های سودمند متقابل، تقویت هماهنگی استراتژیک بین المللی و چندجانبه، و فشار برای توسعه بیشترمشارکت راهبردی همه جانبه در همه حال است.

سران دو کشور همچنین در مورد بحران اوکراین با یکدیگرتبادل نظر کردند.

دولت بلاروس تخمین زده که ارزش توافق‌های بین دو طرف که نهایی گشته، ۳.۵ میلیارد دلار است.

چرخش بلاروس به شرق

ژانگ هونگ، پژوهشگرعلوم اجتماعی در مؤسسه مطالعات روسیه، اروپای شرقی و آسیای مرکزی آکادمی چین، گفت: دو دیدار در یک سال معمول نیست و نشان می‌دهد که بلاروس در هر دو جبهه دیپلماتیک و اقتصادی به چین اهمیت بیشتری می‌دهد.

ژانگ گفت که این اهمیت بیش از پیش برجسته می شود زیرا بلاروس با تحریم های کشورهای غربی مواجه است و در حال "چرخش به شرق" است. ژانگ خاطرنشان کرد: به‌عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان، بیشتر بازار چین می‌تواند به نفع بلاروس باشد و همکاری اقتصادی موضوع مهم سفر لوکاشنکو در این سفر بود.

ژانگ همچنین گفت؛ بحران اوکراین، در اولویت سفر لوکاشنکو نیست، زیرا "چین و بلاروس موضع مشابهی در قبال این بحران دارند، که برای توقف درگیری و جلوگیری از اثرات سرریز آن است. هر دو کشور همچنین به شدت با غرب مخالف هستند. به گفته ژانگ، کشورها از تحریم ها به عنوان سلاحی برای مداخله استفاده می کنند.

توسعه پارک صنعتی؛ موضوعی مهم برای چین و بلاروس

بحث در مورد توسعه پارک صنعتی چین و بلاروس یکی دیگر از موضوعات مهم در دستور کار بازدید رئیس جمهور بلاروس می باشد. "این پارک در سالهای اخیر به لطف جذابیت طبیعی خود و همچنین حمایت دولت بلاروس در حال پیشرفت است. با این حال ، تحریم های غربی تأثیر مشخصی در توسعه آن داشته است. چگونه می توان از این تأثیر منفی دور شد که خود موضوعی مهم و مسئله ای برای بحث است."

هنگامی که خبرنگاران گلوبال تایمزدر آگوست سال جاری ازپارک بازدید کردند، "رن فی"، معاون مدیر کل شرکت توسعه شهرک صنعتی به گلوبال تایمز گفت که پارک ساختار منبع خود را برای جذب سرمایه‌گذاری به منظور کاهش اثرات ژئوپلیتیکی با تمرکز بیشتر بر بازار اتحادیه اقتصادی اوراسیا و همچنین بر سرمایه گذاری کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای تنظیم کرده است. چندین بانک در بلاروس نیز برای دسترسی به سیستم پرداخت یوان چین از پارک کمک دریافت کرده اند.

​نگرانی بلاروس از انقلاب های رنگی

کوی هنگ، دستیار محقق از مرکز مطالعات روسیه دانشگاه عادی چین شرقی، گفت که اشاره شی به مخالفت با نیروهای خارجی که در امور داخلی بلاروس دخالت می کنند، نشان دهنده درجه بالایی از اعتماد سیاسی بین دو کشور است.

کوی گفت: «جلوگیری از انقلاب‌های رنگی نگرانی زیادی برای بلاروس است که در سال 2020 در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری دچار شورش شد. و سال آینده، این کشور انتخابات پارلمانی خواهد داشت.»

برخی از کشورهای غربی از تلاش‌های خود برای برانگیختن انقلاب‌های رنگی در برخی از کشورهای غیرغربی دست برنداشته‌اند، بنابراین، تشدید کردن مخالفت با مداخلات خارجی در این مقطع نشان‌دهنده حمایت چین از تلاش‌هایش برای دفاع از امنیت و ثبات سیاسی خود و این همکاری است. به گفته کوی، این مؤلفه زمینه مهمی در روابط دوجانبه می باشد.

لازم به ذکراست شی در دیدار با لوکاشنکو در ماه مارس 2023، گفت که "موضع چین در حمایت از مذاکرات برای صلح خلاصه می شود. در هر صورت چین خواستار پایبندی به مسیر حل و فصل سیاسی، کنار گذاشتن ذهنیت جنگ سرد، احترام به نگرانی های امنیتی مشروع، و کمک به ایجاد یک توافق متوازن با معماری امنیتی مؤثر و پایدار اروپا است. [1]

سه شنبه: 14 / 09 / 1402- 21 جمادی الاولی 1445- 5 دسامبر 2023

1- Yusha. Zhao. Xi meets Belarusian President in Beijing, vows to deepen ties. Globaltimes. Translator; Asadollah Afshar . Dec 04, 2023 11:06 AM Updated: Dec 04, 2023 08:32 PM