راه حل تنش زدایی میان روسیه و اوکراین

راه حل تنش زدایی میان روسیه و اوکراین

اسدالله افشار

بحران نظامی – امنیتی میان اوکراین و روسیه در طول ده روز گذشته اگرچه تا حدودی با خویشتنداری طرفین فروکش کرده است اما همچنان آتش زیرخاکستر می باشد که چنان چه با هوشمندی و درایت با این تنش برخورد نشود و مدیریت نگردد جامعه جهانی ناخواسته و با شیطنت های آمریکا و انگلیس وارد ماجرایی خواهند شد که عواقب آن هم برای کیف و هم برای روسیه و همچنین دنیا قابل پیش بینی نخواهد بود.

در طول هفته گذشته تلاش های دیپلماتیک فرانسه و آلمان در این خصوص با دو کشور اوکراین و روسیه    نتیجه بخش نبوده و گفت و گوهای صورت گرفته برای پایان دادن به مناقشه هشت ساله کی‌یف با جدایی‌طلبان تحت ‌حمایت مسکو در شرق اوکراین، منتج به دستاوردی نگشته است. این موضوع که نشست دیپلماتیک برلین موفقیت آمیز نبوده است مورد تأیید نمایندگان دوکشور اکراین و روسیه بوده و به آن اذعان داشته اند.  

 دیمیتری‌کوزاک، فرستاده روسیه در مذاکرات برلین پس از یک روز مذاکرات فشرده بر سر بحران اوکراین گفت در حال حاضر امکان نزدیک کردن دیدگاه‌های متفاوت موجود میان مسکو و کی‌یف نسبت به مفاد توافق‌نامه سال۲۰۱۵ با هدف پایان دادن به مناقشه و درگیری میان جدایی‌طلبان تحت حمایت روسیه و نیروهای دولتی در شرق اوکراین وجود ندارد.

وی ضمن اعلام این مطلب به صراحت یادآور شد در جریان مذاکرات پیشرفتی در زمینه نزدیک کردن مواضع دو طرف بر سر این پیمان به دست نیامد. از سوی دیگر آندری یرماک، فرستاده اوکراین در این مذاکرات نیز ضمن تأیید این نکته که هیچ پیشرفتی در مذاکرات اخیر حاصل نشد بر تمایل دو طرف برای ادامه گفت‌وگوها تأکید کرده است.

 آن چه مهم است این نکته می باشد تا دو کشور مسکو و کی‌یف تمایلی برای حل مناقشه در مناطق جدایی طلب دونتسک و لوهانسک در شرق اوکراین را نداشته باشند میانجیگری قدرت‌های اروپایی بی ثمر بوده و به  بن بست کشیده خواهد شد و هیچ آتش بسی در این بحران چالش برانگیز خطرناک برقرار نخواهد شد و اگر هم بر قرار شود بسیار شکننده خواهد بود. شاهد مثال ما در این زمینه گزارش ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا می باشد که تا کنون موارد متعددی از نقض آتش‌بس را که گاهی روزانه با صدها حادثه و درگیری مختلف همراه می‌شود، ثبت و اعلام کرده‌اند.

مناقشه در مناطق جدایی طلب دونتسک و لوهانسک مسبوق به سابقه می باشد و چنان چه به گذشته آن رجوع می شود  به گفته مقامات دولت اوکراین، این مناقشه ها از سال۲۰۱۴ وجود داشته و تا به امروز دست‌کم ۱۵هزار کشته بر جای گذاشته است. نمایندگان روسیه، اوکراین، سازمان امنیت و همکاری اروپا و دو منطقه جدایی طلب، برای آن که از جدال جلوگیری نمایند و از کشت و کشتار پرهیز گردد در فوریه۲۰۱۵ در مینسک توافق‌نامه ۱۳ماده‌ای را امضا کردند که مورد حمایت رهبران فرانسه و آلمان نیز قرار گرفت. ولی این توافقنامه بنا به ادعای سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه از سوی اوکراین نقض شده و این کشور را متهم نموده است که؛ در تلاش برای بازنویسی این توافق است و فقط بر بخش‌هایی از توافق که به نفع این کشور است، انعطاف نشان می‌دهد؛ ادعایی که کی‌یف آن‌ را رد می‌کند.

روسیه براین عقیده است که کیف از مذاکره با سران مناطق جدا شده امتناع ورزیده و سرباز می زند. در حالی که ولادیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین پیشنهاد مذاکره مستقیم با پوتین را داده که کرملین تاکنون با آن موافقت نکرده است. برخی از مسئولان بلند پایه روسیه علت عدم موافقت را این موضوع می دانند که کیف باید در چارچوب گفت و گوهای داخلی ( گفت وگو میان دولت اوکراین و سران مناطق درگیر) را مدنظر داشته باشد تا بتواند مشکلات و معضلات پیش آمده را مدیریت و حل و فصل نماید.

در طول بحران پیش آمده کشورهای اروپایی به دنبال تنش زدایی بوده و حتی با آن که اقامت صدراعظم آلمان در کاخ «مژیریا» در مرکز کی‌یف چندان طولانی نبوده اما حاکی از آن بوده که در تلاش هستند این بحران و تنش به جنگ ختم نگردد چرا که وی بعد از این توقف کوتاه به دیدار پوتین رفته و با او  در خصوص مسایل پیش آمده گفت و گو نموده است تا از شدت تنش‌ها در شرق اروپا بکاهد.

از سوی دیگر هم «بوریس جانسون»، متحد نزدیک آمریکا نیز حدود 14روز پیش در نقش یک میانجی به اوکراین رفته و پس از دیدار با رئیس‌جمهور اوکراین با «ولادیمیر پوتین» گفت‌وگوی تلفنی کرد تا او را متقاعد سازد و بر بحران و تنش مسلط شوند تا ماجرا به جنگ منجر نگردد و اوضاع بهبود یابد. در هرحال اروپا بسیار شکننده است و هرگز تمایل به هیچ جنگی در حوزه اروپا ندارد و تلاش داشته و دارند تا این بحران از طریق مذاکره و دیپلماسی حل و فصل گردد. البته آمریکا به گونه ای دیگر عمل کرده و به تعبیر رهبر معظم انقلاب با هجوم رسانه ای و دراختیار داشتن شبکه های دروغین اجتماعی و مجازی با لجن پراکنی؛ تلاش نموده است دو کشور را به جنگ نزدیک سازد. این حرکت خباثت آمیز که از خصایص خوی استکباری می باشد نیز از سوی رئیس‌جمهور اوکراین بیان شده است.  او در سخنرانی تلویزیونی با شهروندان اوکراینی گفته که سازمان اطلاعات امریکا معتقد است حمله روسیه ممکن است به زودی رخ دهد! همزمان وزارت خارجه آمریکا خبر داده که سفارت خود را در کی‌یف، پایتخت اوکراین، تعطیل کرده و تمامی فعالیت‌های دیپلماتیک سفارت به شهر «لویو» در غرب اوکراین منتقل می‌شود. شینطت را توجه فرمودید.

هرجا آشوب و فتنه و بحران و چالشی هست قدر مسلم بدانید پای آمریکا در میان است. در هرصورت برگزاری رزمایش نیروهای راهبردی هسته‌ای روسیه با مشارکت بلاروس با نظارت پوتین هشدار جدی به غرب بود تا پایش را بیشتر از گلیم خود دراز نکند و درست بعد از این رزمایش بایدن اعلام نمود که اگر جنگی هم صورت بگیرد آمریکا نیرو و تجهیزات به اکراین اعزام نخواهد نمود. این رزمایش در حقیقت شاید بستری را فراهم آورد تا بحران و چالش بوجود آمده مدیریت شود و ماجرا به جنگ ختم نگردد. به طور قطع دروغ بایدن شکل واقعیت به خود نخواهد گرفت و قطعا رییس جمهور روسیه در راستای افکار و پیش بینی رییس جمهور آمریکا حرکت نخواهد کرد و مسلما پروژه جنگ‌افروزانه آمریکایی‌ها در شرق اروپا با شکست مواجه خواهد شد.

سخنگوی کرملین به سی‌ان‌ان گفته است ولادیمیر پوتین مایل به برگزاری مذاکرات در خصوص دریافت  «تضمین‌های امنیتی» از سوی اوکراین است. ولادیمیر پوتین دوشنبه 25 بهمن ماه سال جاری باردیگر گفته که خواستار عدم گسترش ناتو به اوکراین است و این که سلاح‌های تهاجمی در مرز روسیه مستقر نشود. کاخ کرملین در عین حال گفته که پوتین ادعای حمله به اوکراین را جوک می‌داند. «دیمیتری پسکوف»، سخنگوی کاخ کرملین گفت: «رئیس‌جمهور روسیه همیشه خواستار «مذاکره و دیپلماسی» بوده است. اوکراین تنها بخشی از مشکل است، مشکل بزرگ روسیه تضمین‌های امنیتی است.» ‌سخنگوی کرملین همچنین افزود: «پوتین با جنجال‌های رسانه‌های غربی درباره حمله روسیه به اوکراین مثل شوخی و جوک برخورد می‌کند.»

همه آن چه بیان شد و از اخبار بر می آید  و با نگاه مطرح شده از سوی رییس جمهور روسیه جنگی در نخواهد گرفت اما تنش ها و این لفاظی ها و مانورها تا حل شدن مناطق جدایی طلب دونتسک و لوهانسک ادامه خواهد داشت تا روسیه دیدگاه خود را به کیف که همانا استقلال کامل دونتسک و لوهانسک می باشد تحمیل کند و این دو منطقه در نهایت  به عنوان دو جمهوری مستقل اوکراینی به رسمیت شناخته شوند! باید منتظر ماند تا ببینیم این زیاده خواهی روسیه و دخالتش در امور داخلی اوکراین، سرانجامی خواهد داشت و یا با مذاکره و دیپلماسی از این موضع خود عدول خواهد کرد!

یکشنبه: 1 / 12 / 1400- 18 رجب 1443- 20 فوریه 2022