جو بایدن؛ فاقد اراده سیاسی در احیای برجام

جو بایدن؛ فاقد اراده سیاسی در احیای برجام

اسدالله افشار

مذاکرات دور هشتم وین پس از دو دور توقف اکنون وارد مرحله سرنوشت‌ساز خود شده است. جو بایدن نشان داده است که فاقد اراده سیاسی لازم برای پاسخ به مطالبات ایران در بازگشت به برجام است و در این زمینه قادر به تصمیم گیری نمی باشد و لذا مقصر اصلی طولانی شدن و معطل بودن و پایان نیافتن مذاکرات برجامی وین در دور هشتم؛ آمریکا عهدشکن می باشدکه ناقض توافقنامه بین المللی برجام بوده و هزینه های سرسام آوری را بعد از خروجش به ایران تحمیل کرده است.

آمریکا امروز باید تاوان عهدشکنی و قانون‌گریزی خود را به ملت ایران پرداخت کند. ایران به هیچ وجه از خطوط قرمز اعلام شده خود نه عقب نشینی خواهد کرد و نه تن به مصالحه و سازش بی مبنا و مأخذ خواهد داد. آمریکا اگر خواهان بازگشت به برجام است باید صادقانه تصمیم سیاسی خود را گرفته و با حسن نیت؛ مطالبات ایران را در این زمینه در نظر گرفته و پاسخ مثبت و شایسته دهد.

همان گونه که مسئولان عالی رتبه نظام جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده اند و آمریکاییان نیز در جریان آن بوده و هستند، می دانند امکان توافق فقط در صورت لغو همه تحریم‌های برجامی و پسابرجامی، راستی‌آزمایی و اخذ تضمین‌های حقوقی و فنی محقق خواهد شد. این حق ایران است و ایران از حق خود کوتاه نخواهد آمد.

نکته جالب در این مذاکرات که از سوی تیم مذاکره کننده آمریکایی به کررات مطرح شده است این بوده که ما نمی‌توانیم متعهد شویم که دولت بعدی آمریکا بنابر تعهداتی؛ ما خود را ملزم به اجرای آن می‌دانیم، باقی بماند. و بر همین منطق پیشنهاد داده اند که توافقی با ایران می‌کنیم که اعتبار آن حداکثر تا پایان کار این دولت( دولت جو بایدن) است. واقعا خنده دار است گویا یادشان رفته این توافق یکبار با اوباما صورت گرفته و رییس جمهور بعدی یعنی ترامپ با نقض پیمان و بی آبرو کردن آمریکا از آن خارج شده است.[1] یکبار ایران از این طریق گزیده شده است و دیگر به این         روش های امتحان شده تن در نخواهد داد و آمریکاییان بدانند ایران از یک سوراخ دوبار گزیده نخواهد شد و هرگز از نگاه ایران تضمین شفاهی هم مورد قبول نیست چرا که مردم ایران به آمریکا اعتماد ندارند، بنابراین  برای رسیدن به توافق خوب و پایان خوش مذاکرات برجامی وین، واقع‌بینی همراه با صداقت و حسن نیت آمریکا با گام های ملموس عملی، می‌تواند تعیین‌کننده باشد. کاش تیم مذاکره کننده در دولت اصلاحات به آن چه رهبری معظم انقلاب در آن زمان در خصوص برجام بیان فرموده بودند عمل می کردند تا امروز باز شاهد یادآوری تلخ آن از سوی رهبر حکیم و فرزانه انقلاب در  ارتباط تصویری معظم له با جمعی از مردم آذربایجان درآستانه سالروز قیام ۲۹ بهمن مردم تبریز در سال۱۳۵۶که امروز صبح – پنجشنبه 28 بهمن ماه سال جاری- بیان شده نبودیم. ایشان در این سخنرانی «انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای» را از دیگر نیازهای اساسیِ آینده خواندند و گفتند: «علت تکیه جبهه دشمن بر روی مسئله هسته‌ای ایران و اِعمال تحریم‌های ظالمانه با وجود اطلاع آنها از استفاده صلح‌آمیز ما و بیان حرفهای مهمل مانند فاصله نزدیک ایران تا سلاح اتمی، جلوگیری از پیشرفت علمی کشور برای رفع نیاز آینده ایران است».[2]

معظم له در بیان نمونه‌ای که کوتاهی و غفلت از آن موجب ایجاد مشکلاتی در سال های بعد شد، به مسئله برجام اشاره کردند و گفتند:« در قضایای برجام در سال‌های ۹۴ و ۹۵ ایراد و اعتراض بنده این بود که نکاتی باید در برجام رعایت می‌شد تا مشکلات بعدی پیش نیاید و در تذکرات هم مکرر آن ها را گفتم اما بعضی از آن نکات مورد توجه قرار نگرفت و مشکلات بعدی که همه مشاهده می‌کنند پیش آمد. بنابراین نگاه به آینده مهم است».[3]

وزیرامورخارجه کشورمان؛ امیرعبداللهیان، همزمان با مذاکرات طولانی‌مدت دور هشتم وین در مصاحبه اختصاصی با روزنامه انگلیسی «فایننشال ‌‌تایمز» به تشریح این مذاکرات و مواضع کشورمان درباره حصول توافق پرداخته و در بخشی از این مصاحبه -که تأیید نگاه نگارنده را در خصوص این یادداشت در پی دارد – بیان داشته است: «اگر چشم‌انداز روشن و امیدوارکننده‌ای برای دستیابی به یک توافق خوب با تضمین‌های پایدار پیش روی خود نداشته باشیم، آماده ورود به روند مذاکرات مستقیم با آمریکا نیستیم».         

ایشان در ادامه همین مصاحبه مهم با تأکید بر لزوم اقدام آمریکا در برداشتن گام‌های ملموس یادآور شده  که تهران به آمریکا تأکید کرده است که اگر «نیت واشنگتن واقعی است، قبل از انجام هرگونه گفت‌وگو و تماس مستقیم، باید گام‌های عملی و ملموسی بردارید که این می‌تواند شامل آزاد کردن میلیاردها دلار از درآمدهای نفتی ایران باشد که به دلیل تحریم‌های ترامپ یا دستور اجرایی رئیس‌جمهور برای لغو برخی تحریم‌ها در بانک‌های مرکزی خارجی گیر کرده است».

 در هر حال «جوبایدن» و دولتش باید در تعامل با مجلس سنای آمریکا؛ ساز و کاری را تعریف نمایند تا مطالبات ایران در چارچوب برجام که توافقنامه ای بین المللی مبتنی بر حقوق بین الملل بوده است محقق گردد و این مهم برای ایران هم اهمیت داشته و هم از ضرورت و حساسیت برخورداراست؛ و لذا این موضع که  دولت آمریکا درباره تضمین‌ها اعلام کرده است نمی‌تواند دولت بعدی آمریکا را متعهد به حفظ برجام کند، تمام تلاش های صورت گرفته در مذاکرات دورهفتم و هشتم وین را زیر سئوال برده و دستیابی به یک توافق خوب را علیرغم برخی سیگنال های مثبت در مذاکرات انجام شده، غیرممکن می سازد و به طور قطع عدم موفقیت در مذاکرات برجامی وین، شکست دستگاه دیپلماسی جامعه بین الملل را در پی خواهد داشت که بازتاب جهانی آن برای قدرت های حاضر در این مذاکرات، مخرب و گران تمام خواهد شد. پس عقل و منطق حکم می کند برای حفظ جامعه بین الملل و قوام و بقای آن، این مذاکرات به نتایج ملموس و عملی منتج گردد و حقوق هسته ای مردم شریف و مقاوم ایران بی کم و کاست در چارچوب مفاد برجام با احترام و عزت پرداخته شود تا منافع سیاسی و اقتصادی ایران از این رهگذر تأمین و در دسترس قرار گیرد.

در پایان بار دیگر بر این نکته تأکید کرده تا آمریکا و متحدان اروپایی اش بدانند با شانتاژهای روانی و تعیین ضرب‌الاجل و اصرار بر دستیابی به توافق در ظرف زمانی کوتاه و بازی های سیاسی پشت پرده که ایران با آن ها بیگانه نیست از خواسته ها و مطالباتش که «رفع همه تحریم‌ها»، «راستی آزمایی» و همچنین «دریافت تضمین» می باشد کوتاه نخواهد آمد و تسلیم ترفنده های کهنه و شکست خورده آمریکا نخواهد شد. اگر چه در دو دهه گذشته و خاصه 8سال اخیر مردم ایران فشارهای سنگینی را در این خصوص تحمل کرده اند و بنا به اعتراف  دشمن، آن ها را به شکست کشانده اند به طور قطع پیروز این میدان مردم سربلند ایران خواهند بود. این پیروزی نزدیک است« أَلَیسَ الصُّبْحُ بِقَرِیبٍ». فردا دور نیست. صبح آوازش بلند می شود.

پنجشنبه: 28 / 11 / 1400- 15 رجب 1443- 17 فوریه 2022

[1] - دونالد ترامپ وقتی رئیس‌جمهور شد از بسیاری از تعهداتی که دولت اوباما امضا کرده بود خارج شد از جمله توافق‌نامه هسته‌ای، توافق‌نامه آب و هوایی پاریس و خیلی از پیمان‌های دیگر.  

[2] - پایگاه خبری فردا نیوز: پنجشنبه 28 بهمن ماه 1400- کد خبر: 1130185- ۱۰:۲۲؛ به نقل از پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری.

[3] - همان.