انسان مکتب رمضان؛ انسانی با مختصات ویژه

انسان, مکتب, رمضان؛, انسانی, با مختصات, ویژه,

اسدالله افشار

همان گونه که می دانیم روزه در آئین و شریعت محمدی که همانا برگرفته از دین مبین اسلام است؛ ضامن سعادت دنیا و آخرت فرد مسلمان معتقد است. روزه ضمن آن که یک موهبت و فریضه الهی بر بندگان تلقی می شود ازآثار درونی و بیرونی برخوردار است.  تزکیه نفس و اخلاق و بهداشت جسم و روح قطعا از آثار پر بار روزه بوده که اگر روزه دار واقعی پیام آسمانی رمضان را درک کرده باشد ازگناه دوری کرده و می تواند نفس اماره عصیانگرخود را با معرفت و شناختی که از این ماه مبارک کسب کرده است سرکوب نماید.  روزه از آن جمله عباداتی است که در اصلاح نفس معجزه وار عمل کرده و در تربیت آن و کنترل هواهای نفسانی و غرایز حیوانی نقشی اساسی، کلیدی و تعیین کننده ایفا می نماید.

مسلمانان با استفاده از این ماه پرفیض و پر برکت بهره ها و توشه ها برچیده تا بتوانند در حریم الهی  و  با رعایت حرمت ها  به  بازسازی همه جانبه خود اقدام نمایند و مزین  به خُلق و خوی الهی گردند و از حریم پاک بشریت در دنیای خود باخته مادی صیانت و حفاظت نمایند.

ماه رمضان با رحمت و مغفرت الهی  به بندگان خدا روی می آورد و همگان را  به مهمانی خدا فرا می خواند؛ ماهی که روزهایش بهترین روزها،شب هایش بهترین شب ها وساعت هایش بهترين ساعت هاست؛ [1] ماهی که درلحظه لحظه اش خدا جاری است وهرآنش سرمایه ای است که باید چون جان پاسش داشت وآن را براحتی ازکف نداد. مگرمی توان غیرازماه مبارک رمضان، ماهی راپیدا کردکه یک شب از شب های آن ارزشی فزونترازهزارماه داشته باشد؟[2]  مگرمی توان غیرازاین ماه، ماهی راسراغ گرفت که درسرتاسرآن درهای بهشت برروی مردمان گشوده ودرهای دوزخ برروی آنان بسته باشد؟[3]

مگرمی توان ماه دیگری رانشان دادکه درآن نفس کشیدن حکم تسبیح وخوابیدن حکم عبادت داشته باشد؟[4]  پس بیایید قدراین ماه را بیشتر بدانیم  آن را درک کنیم و پیش ازآن که لحظه های ارزشمندش سپری شود از چشمه سار جوشان آن خود را سیراب کنیم. رمضان، بهار قرآن و بهار دعا و مناجات به درگاه پروردگار بی نیازاست؛ لحظات نورانی روز و شب های این ماه پر خیر و برکت را دریابیم و با استغفار و مغفرت و تضرع به درگاه ذات باری تعالی از منیت ها و خودخواهی های بی پایه و اساس و بی ریشه خود که یقینا منشأ آن تکبر و خوی استکباری نهفته در درون ما می باشد اجتناب ورزیده و دوری نماییم.  

درک ماه مبارک رمضان در حقیقت درک درست از  روح بندگی است که ما را به آمرزش و رستگاری و فلاح می رساند و به گونه ای شرایط را برای روزه دار رقم می زند که او شکوفا شدن روح انتظار و امید را در درونش به خوبی احساس می کند و شکفتن با طراوت خود را به زیبایی به تماشا و نظاره می نشیند و طلوع دوباره خود را در تولدی دیگر در بهاری که از زمین کنده شده است و تا آسمان ها اوج گرفته با پروازی    بی نظیر تا رهایی، سبک بال می بیند  و این فرصت طلایی را برای عروج  و  رسیدن به معراج الهی مغتنم  می شمارد چرا؟ چون می خواهد الهی شود، رنگ و بوی خدایی بگیرد و در ماه ضیافیت الهی ابراز شوق بندگی نماید و با خودسازی؛ تقویت روح و جسم، پاکسازی جان، تصفیه باطن، تطهیرقلب، تمرین اطاعت، تقویت اراده، تجربه عبودیت و غلبه برشهوت‌ها راهی به سوی زندگی معنوی بازنماید تا ازاین رهگذر از دروغ، غیبت، تهمت، ناسزا، لغویات، تجاوز به حقوق دیگران باز دارد.

 انسان مکتب رمضان انسانی با مختصات ویژه می باشد که خود را درچشمه زلال طاعت و بندگی شست‌وشو داده و با دعا و نيايش دراين ضيافت ملكوتى؛ با توبه، صبر و مقاومت به دنبال فاصله گرفتن از  گناهان فردی و اجتماعی بوده و تلاش دارد از هرگونه لغزش و خطاهاى فرهنگى،اقتصادى و سياسى دوری کند و از غفلت ها اجتناب نماید و افكار و اخلاق و رفتارانسانی خود را با توبه از«رقابت‏»ها و«حسادت‏»های غیرمعقول و غیرمعمول تنظیم نماید. انسان مکتب رمضان انسانی است با خلوص، تحول پذیر، عاری از خصایص شیطانی، با تقوا، با ایمان، دستگیر، گشاده رو، اهل ثواب و دیانت، مهرورز، اهل تدبر و تعقل، اهل حساب و کتاب، اهل دعا و نیایش.

در هر حال رمضان فرصت فراهمی است برای هم‌نشینی بادوست وهمزبانی با او؛که آرزوی دیرینه عاشقان است:

        هم‌نفس بادوست بودن یک نفس                          آرزوی عاشقان این است وبس

در ماه مبارك رمضان، می‌توان با تدبر و تأمل،‌ عالمی دیگرساخت و از خود،آدمی دیگر؛ هرچند جناب حافظ فرموده است:

        آدمی درعالم خاکی نمی‌آید به دست                  عالمی دیگر بباید ساخت و زنوآدمی!

آري ماه مبارك رمضان بهترين فرصت براي پرواز انسان خاكي است ،تا از فرش به عرش رفته و در اوج، عزيزمعبودگردد.

دو شعر کوتاه  زیر به خوبی جایگاه ماه مبارک رمضان را در زندگی انسان مسلمان بازگو می کند:

شعر اول

رمضان شهر عشق و عرفان است

رمضان بحر فیض و احسان است

رمــضــــان، مــاه عــتــرت و قــرآن

گــــاه تــــجدید عهد و پیمان است

شعر دوم

رمــضــان امــتــــداد جــــاده نــــور

در گذرگاه هــر مــــسلمــان است

رمــضــان چــلچــراغ نـــور افـشان

در شبــستان قلــب انـسان است

 پنجشنبه: 25 / 01 / 1401- 12 رمضان 1443- 14 آوریل 2022

[1]  - برگرفته ازخطبه شعبانیه رسول اکرم،(ص)، علاّمه محمدباقر مجلسي ، بحارالانوار، ج ۹۳، ص ۳۵۶ به نقل از: محمدبن علی بن الحسین الصدوق ،عیون احبارالرضا(ع)، ج ۱، ص ۲۹۵ .

[2] - سوره قدر(۹۷)، آیه ۳ ۳ . 

[3] - برگرفته ازخطبه شعبانیه رسول اکرم(ص)، علاّمه محمدباقر مجلسي همان، ص ۳۵۶ – ۳۵۷ .

[4] - همان.